Ο Χριστός του Περικλή Γιαννόπουλου

Ο Χριστός ως ελληνικό πνευματικό γεγονός, όχι ως θεσμικό δόγμα

Ο Περικλής Γιαννόπουλος στάθηκε απέναντι στον ελληνισμό όπως λίγοι:
όχι με νοσταλγία, αλλά με απαίτηση.
Όχι με υποταγή στο παρελθόν, αλλά με απόλυτη ευθύνη απέναντι στο παρόν.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Χριστός δεν απορρίπτεται.
Ανακτάται.

Όχι ως εκκλησιαστικό σύμβολο, αλλά ως ελληνικό πνευματικό γεγονός.

---

1. Ο ελληνισμός ως Φως – το θεμέλιο της σκέψης του

Για τον Γιαννόπουλο, ο ελληνισμός δεν είναι εθνική ετικέτα. Είναι κοσμοθέαση.
Είναι φως, μέτρο, μορφή, ρυθμός, κάλλος.

Χαρακτηριστικά γράφει:

«Η Ελλάς είναι φως. Όπου δεν υπάρχει φως, δεν υπάρχει Ελλάς.»
(Π. Γιαννόπουλος, δοκίμια περί Ελληνισμού)

Αυτό το φως δεν είναι μεταφυσικό σκοτάδι, ούτε ενοχική πίστη.
Είναι εμφανές, παρόν, βιωματικό.

Μέσα σε αυτό το φως, ο Χριστός δεν μπορεί να είναι σκοτεινή μορφή ενοχής.
Αν είναι αληθινός, οφείλει να είναι συμβατός με το ελληνικό φως.

---

2. Ρήξη με τον εκκλησιαστικό Χριστό

Ο Γιαννόπουλος δεν επιτίθεται στον Χριστό· επιτίθεται στην Εκκλησία ως μηχανισμό παραμόρφωσης.

Σε καίριο σημείο του λόγου του γράφει:

«Ο Βυζαντινισμός εσκότωσε την Ελλάδαν,
και εις το όνομα του Χριστού εφόνευσε το Φως.»

Εδώ εντοπίζεται ο πυρήνας της σκέψης του:
ο Χριστός εργαλειοποιήθηκε για να επιβληθεί:

• φόβος αντί ελευθερίας,

• ενοχή αντί ευθύνης,

• υποταγή αντί μέτρου.

Αυτός ο Χριστός είναι ανθελληνικός, όχι γιατί είναι Χριστός, αλλά γιατί είναι θεσμικό κατασκεύασμα.

---

3. Ο Χριστός ως ελληνική ηθική μορφή

Ο Χριστός που αναγνωρίζει ο Γιαννόπουλος είναι ηθικός ήρωας, όχι θεοκρατικός δεσπότης.

Ήρωας με την ελληνική έννοια:

• αναλαμβάνει το βάρος της αλήθειας,

• θυσιάζεται χωρίς να ζητά αντάλλαγμα,

• δεν απαιτεί πίστη, αλλά στάση ζωής.

Σε αυτό το πνεύμα γράφει:

«Ο Έλλην δεν προσκυνεί.
Στέκεται όρθιος ενώπιον του Θεού.»

Αυτός ο στίχος-στάση ζωής δείχνει καθαρά γιατί ο Χριστός του Γιαννόπουλου:

• δεν ζητά γονυκλισία,

• δεν ζητά ακύρωση του ανθρώπου,

• αλλά ύψωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

---

4. Ο Χριστός ως αισθητικό και ηλιακό γεγονός

Για τον Γιαννόπουλο, το πνεύμα δεν είναι άμορφο.
Εκφράζεται μέσα από μορφή, σώμα, ρυθμό.

Ο Χριστός, λοιπόν, δεν μπορεί να είναι:

• εχθρός του σώματος,

• αρνητής της ζωής,

• κήρυκας του σκότους.

Οφείλει να είναι φωτεινός, σχεδόν ηλιακός.

Σε αυτή τη γραμμή γράφει:

«Η θρησκεία χωρίς κάλλος είναι βλασφημία.»

Ο Χριστός, αν είναι αληθινός, δεν αναιρεί το κάλλος.
Το ολοκληρώνει.

Έτσι, ο Χριστός του Γιαννόπουλου στέκεται πιο κοντά:

• στον Απόλλωνα του φωτός,

• παρά στον ασκητισμό της άρνησης.

---

5. Η τραγωδία του ελληνισμού

Ο Γιαννόπουλος βλέπει καθαρά την τραγωδία:

Ο ελληνισμός δεν χάθηκε επειδή γνώρισε τον Χριστό.
Χάθηκε επειδή δέχτηκε έναν σκοτεινό, αλλοιωμένο Χριστό.

Έναν Χριστό:

• αποκομμένο από το φως,

• εχθρικό προς το σώμα,

• ξένο προς το ελληνικό μέτρο.

Και γι’ αυτό γράφει με πικρία:

«Η Ελλάς δεν απέθανε· εδολοφονήθη.»

---

Συμπέρασμα

Ο Χριστός του Περικλή Γιαννόπουλου είναι:

• ελληνικός χωρίς να είναι εθνικιστικός,

• πνευματικός χωρίς να είναι θεοκρατικός,

• ηθικός χωρίς να είναι ηθικιστικός.

Είναι Χριστός:

• φωτός,

• ευθύνης,

• ελευθερίας.

Και γι’ αυτό δεν μπορεί να χωρέσει σε θεσμούς που φοβούνται τον άνθρωπο όρθιο.