Το φως του Μεγάλου και η σκιά των μικρών
Στην Ελλάδα, η μορφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν είναι απλώς ιστορική. Είναι αρχέτυπο. Είναι φλόγα που φωτίζει και καίει. Όσοι μπορούν να αντέξουν το φως του, περπατούν με το κράνος της υπεροχής· όσοι δεν μπορούν, καίγονται στη σκιά του σαν μυρμήγκια μπροστά σε πυρηνικό φως. Η σύγκριση δεν είναι απλώς κοινωνική ή πολιτική — είναι υπαρξιακή. Είναι η τραγωδία του ανθρώπου που ζει δίπλα στο μεγαλείο, αλλά δεν μπορεί να το κοιτάξει χωρίς να νιώσει απειλή.
Διχοτόμηση της ταυτότητας: Υπερήφανοι και μικρόψυχοι
Το κείμενο ξεκινά με μια ριζική διάκριση: από τη μία, εκείνοι που υποκλίνονται στο ασύγκριτο μεγαλείο του Αλεξάνδρου· από την άλλη, εκείνοι που τον μειώνουν, τον ειρωνεύονται, τον αποδομούν. Οι πρώτοι δεν είναι απλώς θαυμαστές· είναι φορείς μιας εσωτερικής ιστορικής δύναμης. Περπατούν σαν να έφτιαξαν τον κόσμο, γιατί αναγνωρίζουν ότι ανήκουν σε μια παράδοση που τον άλλαξε. Οι δεύτεροι, αντίθετα, στέκουν με σταυρωμένα χέρια και ατελείωτη γκρίνια, ψάχνοντας δικαιολογίες για την ανικανότητά τους να φτάσουν στο επίπεδο ενός ανθρώπου που πριν 2.300 χρόνια ένωσε Ανατολή και Δύση.
Η μεταφορά του πυρηνικού φωτός είναι αποκαλυπτική: το μεγαλείο του Αλεξάνδρου δεν είναι απλώς ιστορικό γεγονός· είναι ακτινοβολία. Και η ακτινοβολία αυτή απαιτεί εσωτερική δύναμη για να την αντέξεις. Όσοι δεν την έχουν, καίγονται. Όχι γιατί ο Αλέξανδρος τους καταστρέφει, αλλά γιατί η σύγκριση τους απογυμνώνει.
Η ειρωνεία της απαξίωσης: Όταν οι μικροί κρίνουν τους Μεγάλους
Η φράση «λες και τα ιππικά του άλογα θα τους έκαναν τον καφέ το πρωί» είναι δηκτική, ειρωνική, και αποκαλυπτική. Υπονοεί ότι η σύγχρονη απαξίωση προς τον Αλέξανδρο δεν βασίζεται σε ιστορική ανάλυση, αλλά σε μικροπρεπή εγωισμό. Είναι η ανάγκη του μικρού να μειώσει τον Μεγάλο, όχι για να τον κατανοήσει, αλλά για να νιώσει λιγότερο μικρός.
Αυτή η στάση δεν είναι απλώς άδικη· είναι τραγική. Ζούμε σε μια χώρα που γέννησε Μεγάλους, αλλά οι ίδιοι αρκούνται να μετρούν τη σκιά τους. Αντί να σηκώσουν το βλέμμα προς το φως, κοιτούν κάτω, μετρώντας τα βήματα της αδυναμίας τους. Η σκιά του Αλεξάνδρου δεν είναι απειλή· είναι πρόσκληση. Αλλά για να την δεχτείς, πρέπει να έχεις το θάρρος να σταθείς απέναντι στο μεγαλείο χωρίς να ζητάς να το μειώσεις.
Ο Αλέξανδρος ως αδιάφορο αρχέτυπο
Στο τέλος, ο Αλέξανδρος μένει εκεί, αδιάφορος. Δεν ζητά επιβεβαίωση. Δεν χρειάζεται την έγκριση των ανίκανων. Η δόξα του δεν εξαρτάται από τη γνώμη των μικρών. Η ερώτηση «Και; Εσείς τι έχετε καταφέρει;» δεν είναι προσβολή· είναι καθρέφτης. Είναι η στιγμή που το αρχέτυπο δεν απευθύνεται πια στο πλήθος, αλλά στον καθένα ξεχωριστά.
Ο Αλέξανδρος δεν είναι απλώς βασιλιάς. Είναι μέτρο. Είναι φλόγα. Είναι πρόκληση. Και η τραγωδία της σύγκρισης δεν είναι ότι δεν μπορούμε να τον φτάσουμε· είναι ότι δεν προσπαθούμε καν. Προτιμούμε να τον μειώσουμε, να τον ειρωνευτούμε, να τον ξεχάσουμε — γιατί η ύπαρξή του μας θυμίζει τι θα μπορούσαμε να είμαστε.
Επίλογος: Η σκιά ως πρόσκληση
Η σκιά του Μεγάλου δεν είναι καταδίκη. Είναι πρόσκληση. Είναι η ευκαιρία να σταθούμε απέναντι στο φως και να αναμετρηθούμε με το δικό μας δυναμικό. Ο Αλέξανδρος δεν ζητά να τον λατρέψουμε· ζητά να τον κατανοήσουμε. Να δούμε τι σημαίνει να είσαι Έλληνας όχι ως εθνικότητα, αλλά ως φορέας υπεροχής, δημιουργίας, και κοσμοπλασίας.
Η τραγωδία της σύγκρισης μπορεί να γίνει ευκαιρία αφύπνισης. Αν τολμήσουμε να σηκώσουμε το βλέμμα, να φορέσουμε το κράνος της ιστορικής υπεροχής, και να περπατήσουμε σαν να φτιάχνουμε εμείς τον κόσμο — όχι από αλαζονεία, αλλά από ευθύνη.
Ο Μέγας δεν μας περιμένει. Αλλά η σκιά του είναι εκεί. Και το ερώτημα παραμένει:
**Εσύ τι έχεις καταφέρει;
