Εισαγωγή – Όταν η Σοφία παύει να είναι ουδέτερη
Η Νέμεσις δεν είναι μίσος.
Δεν είναι εκδίκηση.
Δεν είναι ο θυμός των αδύναμων.
Η Νέμεσις είναι η αντίδραση της κοσμικής νοημοσύνης όταν το Μέτρο παραβιάζεται. Είναι η στιγμή που ο κόσμος, δια του Λόγου, αποκαθιστά την ισορροπία που διασαλεύθηκε από την ύβρη.
Στην ελληνική σκέψη, η δικαιοσύνη δεν είναι νομικό κατασκεύασμα. Είναι κοσμική αρχή. Και η Νέμεσις είναι η μορφή που λαμβάνει αυτή η αρχή όταν η αλήθεια παραχαράσσεται, όταν η παιδεία εκφυλίζεται, όταν η μνήμη ακρωτηριάζεται.
Η ενότητα ΝΕΜΕΣΙΣ στο Hellenic Wall δεν γεννήθηκε για να ευχαριστήσει. Γεννήθηκε για να θυμίσει. Για να κρίνει. Για να αποκαταστήσει.
1. Η Νέμεσις στην αρχαία ελληνική κοσμοθέαση
Στην αρχαία Ελλάδα, ο κόσμος δεν κυβερνάται από αυθαίρετη βούληση θεών, αλλά από Νόμο. Όχι ανθρώπινο νόμο, αλλά κοσμικό νόμο.
Η Νέμεσις εμφανίζεται ως θεότητα ήδη στον Όμηρο και αποκρυσταλλώνεται στη φιλοσοφία και την τραγωδία ως ρυθμιστική δύναμη. Δεν τιμωρεί την επιτυχία· τιμωρεί την αλαζονεία. Δεν επιτίθεται στην δύναμη· επιτίθεται στην ύβρη.
Ύβρις είναι:
-
η άρνηση του Μέτρου
-
η διαστρέβλωση της Αλήθειας
-
η αυθαιρεσία του εγώ απέναντι στο Όλον
Η Νέμεσις είναι η επιστροφή της πραγματικότητας στον νόμο της.
2. Ο Ελληνικός Λόγος ως φορέας Δικαιοσύνης
Ο Λόγος, στην ελληνική παράδοση, δεν είναι απλώς ομιλία. Είναι:
-
τάξη
-
αναλογία
-
νοηματική ακρίβεια
-
σύνδεση νου και κόσμου
Ο Ηράκλειτος μιλά για τον Λόγο ως κοινό νόμο του κόσμου.
Ο Πλάτων τον καθιστά γέφυρα μεταξύ Ιδέας και Πολιτείας.
Οι Στωικοί τον ορίζουν ως ενεργή λογική δύναμη που διαπερνά τα πάντα.
Όπου ο Λόγος παραχαράσσεται, η δικαιοσύνη εξαφανίζεται.
Και όπου η δικαιοσύνη εξαφανίζεται, η Νέμεσις καθίσταται αναπόφευκτη.
3. Η σύγχρονη Ύβρις: Λήθη, σχετικισμός και ψευδο-ουδετερότητα
Η ύβρις του καιρού μας δεν φορά πανοπλία. Φορά μάσκα ουδετερότητας.
Σήμερα, η μεγαλύτερη παραχάραξη δεν είναι η ωμή επίθεση, αλλά:
-
η εξίσωση του αληθινού με το ψευδές
-
η αποδόμηση χωρίς αντικατάσταση
-
η αποκοπή από τη μνήμη στο όνομα της «προόδου»
Ο σχετικισμός παρουσιάζεται ως ανεκτικότητα.
Η λήθη παρουσιάζεται ως ελευθερία.
Η αποδόμηση παρουσιάζεται ως διανόηση.
Αυτή είναι η νέα ύβρις.
Και απέναντί της, η Νέμεσις δεν μπορεί να σιωπήσει.
4. Γιατί η Σοφία οφείλει να είναι μαχητική
Η ελληνική σοφία δεν υπήρξε ποτέ ουδέτερη.
Ο Σωκράτης δεν ήταν ουδέτερος.
Ο Πλάτων δεν ήταν ουδέτερος.
Ο Αριστοτέλης δεν ήταν ουδέτερος.
Η ουδετερότητα απέναντι στο ψεύδος είναι συνενοχή.
Η ΝΕΜΕΣΙΣ δεν γράφει από μίσος, αλλά από ευθύνη. Από την ευθύνη του ανθρώπου που γνωρίζει ότι:
η αλήθεια, όταν εγκαταλείπεται, εκδικείται.
5. Η Νέμεσις ως πράξη Αγάπης προς την Αλήθεια
Παρεξηγημένη έννοια η αγάπη.
Δεν είναι πάντα γλυκιά.
Δεν είναι πάντα ήπια.
Η Νέμεσις είναι σκληρή γιατί αγαπά.
Αγαπά την Αλήθεια, όχι την άνεση.
Αγαπά την Παιδεία, όχι τη συνήθεια.
Αγαπά την Ελευθερία, όχι την ευκολία.
Όπως ο ιατρός πονά για να θεραπεύσει, έτσι και ο Λόγος οφείλει να κόβει όταν σαπίζει.
6. Το Hellenic Wall ως σύγχρονος τόπος Νέμεσης
Το Hellenic Wall δεν είναι απλό μέσο. Είναι τείχος μνήμης.
Σε έναν κόσμο που γκρεμίζει τα πάντα στο όνομα της προόδου, εμείς υψώνουμε λόγο. Όχι για να αποκλείσουμε, αλλά για να διακρίνουμε.
Η ΝΕΜΕΣΙΣ είναι η ενότητα όπου:
-
ο λόγος δεν φοβάται
-
η κριτική δεν ζητά άδεια
-
η ελληνική σοφία δεν απολογείται
7. Από την Ύβρη στη Νέμεση – και πάλι στο Μέτρο
Ο τελικός σκοπός δεν είναι η σύγκρουση. Είναι η αποκατάσταση.
Η Νέμεσις δεν είναι το τέλος. Είναι το πέρασμα.
Το πέρασμα από την ύβρη στο μέτρο.
Από τη λήθη στη μνήμη.
Από το χάος στην τάξη.
Και αυτή η τάξη δεν επιβάλλεται. Αναγνωρίζεται.
8. Θεσμοί χωρίς Λόγο: Όταν η Εξουσία αποκόπτεται από την Παιδεία
Στην ελληνική σκέψη, ο θεσμός δεν είναι αυτοσκοπός.
Δεν είναι ιερός από μόνος του.
Είναι λειτουργικός φορέας του Λόγου.
Όταν ο Λόγος αποσύρεται, ο θεσμός δεν παραμένει ουδέτερος· εκφυλίζεται.
Η αρχαία ελληνική πολιτεία δεν θεμελιώθηκε στη δύναμη, αλλά στη λογική νομιμοποίηση. Ο άρχων όφειλε να άρχει κατὰ λόγον. Ο νόμος όφειλε να αντανακλά το δίκαιο, όχι το συμφέρον.
Σήμερα, μεγάλο μέρος των θεσμών λειτουργεί:
-
χωρίς φιλοσοφικό υπόβαθρο
-
χωρίς παιδευτική αποστολή
-
χωρίς αναφορά στο Μέτρο
Η Νέμεσις δεν επιτίθεται στους θεσμούς επειδή υπάρχουν.
Επιτίθεται όταν υπάρχουν χωρίς λόγο ύπαρξης.
9. Εκκλησιαστική Εξουσία και Πνευματική Ύβρις
Η ελληνική κριτική προς τη θρησκευτική εξουσία δεν είναι αντι-πνευματική. Είναι υπέρ-πνευματική.
Στην ελληνική παράδοση, το θείο δεν φυλακίζεται σε ιερατεία.
Ο Σωκράτης κατηγορήθηκε ακριβώς επειδή δεν υπάκουε σε εξωτερική αυθεντία, αλλά στον εσωτερικό του δαίμονα – δηλαδή στη συνείδηση.
Η ύβρις της εκκλησιαστικής εξουσίας δεν είναι η πίστη.
Είναι:
-
η μονοπώληση της αλήθειας
-
η ταύτιση του θείου με θεσμικό κύρος
-
η αντικατάσταση της μύησης με υπακοή
Όταν η πνευματικότητα γίνεται εργαλείο ελέγχου,
όταν ο φόβος αντικαθιστά τη γνώση,
όταν η σωτηρία εμπορεύεται,
τότε η Νέμεσις δεν είναι επιλογή. Είναι αναγκαιότητα.
10. Ο Χριστός του Λόγου και ο Χριστός της Εξουσίας
Η μεγαλύτερη παραχάραξη δεν αφορά τον Χριστό.
Αφορά τη χρήση Του.
Ο Χριστός του Λόγου:
-
μιλά με παραβολές, όχι με διατάγματα
-
καλεί σε μεταμόρφωση, όχι σε υποταγή
-
απευθύνεται στον Νου και στην Καρδιά
Ο Χριστός της εξουσίας:
-
γίνεται σύμβολο φόβου
-
εργαλείο ταυτότητας
-
μηχανισμός ενοχής
Η ελληνική σκέψη δεν απορρίπτει τον Χριστό.
Απορρίπτει την παραχάραξή Του.
Και εδώ ακριβώς ενεργοποιείται η Νέμεσις:
όχι ως άρνηση του θείου, αλλά ως αποκατάσταση του νοήματός του.
11. Σύγχρονη Ιδεολογία: Η Ύβρις του Απόλυτου Σχετικισμού
Η σύγχρονη ιδεολογία δεν επιβάλλεται με βία.
Επιβάλλεται με διάλυση νοήματος.
Όταν:
-
όλα είναι ίσα
-
όλα είναι υποκειμενικά
-
όλα είναι «αφήγηση»
τότε τίποτα δεν είναι αληθινό.
Η ελληνική σκέψη γνώριζε τη διαφορά ανάμεσα στη γνώμη (δόξα) και τη γνώση (ἐπιστήμη). Σήμερα, αυτή η διάκριση καταργείται στο όνομα μιας ψευδούς ελευθερίας.
Αυτό δεν είναι πρόοδος.
Είναι ύβρις κατά του Νου.
Η Νέμεσις εδώ δεν υπερασπίζεται ιδεολογίες.
Υπερασπίζεται την ικανότητα διάκρισης.
12. Πολιτισμική Παρακμή και Αποκοπή από τη Μνήμη
Καμία κοινωνία δεν καταρρέει επειδή αλλάζει.
Καταρρέει όταν ξεχνά γιατί υπάρχει.
Η αποκοπή από την ελληνική μνήμη δεν είναι απλώς ιστορική άγνοια. Είναι:
-
απώλεια νοηματικού άξονα
-
σύγχυση αξιών
-
αντικατάσταση της παιδείας με πληροφορία
Η Νέμεσις λειτουργεί ως αντίσταση στη λήθη.
Όχι για να επιστρέψουμε στο παρελθόν,
αλλά για να ξαναβρούμε το νήμα που μας επιτρέπει να έχουμε μέλλον.
13. Η Κριτική ως Ηθική Υποχρέωση
Στην ελληνική παράδοση, η κριτική δεν είναι αγένεια.
Είναι αρετή.
Ο Πλάτων κριτικάρει τους ποιητές.
Ο Αριστοτέλης κριτικάρει τον Πλάτωνα.
Οι Στωικοί κριτικάρουν τους πάντες – πρώτα τον εαυτό τους.
Η σιωπή μπροστά στο ψεύδος δεν είναι ειρήνη.
Είναι συνενοχή.
Η ΝΕΜΕΣΙΣ δεν υψώνει φωνή για να κυριαρχήσει.
Την υψώνει για να θυμίσει.
14. Νέμεσις και Ελευθερία
Η ελευθερία, στην ελληνική σκέψη, δεν είναι ασυδοσία.
Είναι αυτοκυριαρχία.
Όπου ο άνθρωπος δεν γνωρίζει τον εαυτό του, γίνεται εύκολο θύμα:
-
προπαγάνδας
-
φόβου
-
χειραγώγησης
Η Νέμεσις είναι πράξη ελευθερίας, γιατί αποκαλύπτει τα όρια.
Και μόνο όποιος γνωρίζει τα όρια, μπορεί να τα υπερβεί συνειδητά.
15. Το Κάλεσμα της Νέμεσης Σήμερα
Η Νέμεσις δεν καλεί σε εξέγερση χωρίς νου.
Καλεί σε επαναφορά του Λόγου στο κέντρο.
Καλεί:
-
τον διανοούμενο να πάψει να κρύβεται πίσω από ουδετερότητα
-
τον πιστό να διακρίνει πίστη από εξουσία
-
τον πολίτη να θυμηθεί ότι η παιδεία προηγείται της πολιτικής
Επίλογος
Αν διαβάζεις αυτά τα λόγια και νιώθεις ενόχληση, καλώς.
Η Νέμεσις δεν χαϊδεύει.
Αν νιώθεις ανακούφιση, ακόμη καλύτερα.
Γιατί αυτό σημαίνει ότι ο Λόγος ακόμη αναγνωρίζεται.
Η ΝΕΜΕΣΙΣ δεν απευθύνεται σε όλους.
Απευθύνεται σε όσους γνωρίζουν ότι η Σοφία δεν είναι διακοσμητική.
Είναι ευθύνη.
