Εισαγωγή — Η Ιερή Γραμματική του Κέντρου
Από τα ζιγκουράτ της Μεσοποταμίας και το Μπενμπέν της Αιγύπτου, μέχρι τον Όλυμπο, τον Ομφαλό των Δελφών, τη Σκάλα του Ιακώβ, το ινδικό όρος Μέρου και το κοσμικό Δέντρο της Ζωής (Yggdrasil — Aśvattha), η ανθρωπότητα έχει καταγράψει μέσα στην πνευματική της μνήμη ένα κοινό αρχέτυπο: το Κέντρο.
Ο Κοσμικός Άξονας (axis mundi) είναι η ιερή κάθετος που ενώνει ουρανό και γη, η πνευματική οδός μέσω της οποίας το θείο εμψυχώνει τον άνθρωπο και τον κόσμο. Στους μύθους και τις τελετουργίες όλων των πολιτισμών, το κέντρο είναι η πύλη όπου το Υψηλό κατέρχεται και το ανθρώπινο ανυψώνεται.
Πάνω σε αυτή την αρχέγονη σύλληψη, προβάλλεται η νεότερη αναγνωστική σύνθεση του Γεωπνευματικού Τριγώνου Κύπρος–Ελλάς–Οικουμένη:
μια Τριάδα λειτουργική, όπου:
-
η Ελλάδα εκφράζει τον Νου,
-
η Κύπρος την Καρδιά,
-
η Οικουμένη το Σώμα.
Η Τριάδα αυτή δεν είναι μεταφορά, αλλά ιερή γεωμετρία: νοητικό κέντρο → συνδετικό κέντρο → ενσάρκωση.
Και ενώ ο Κοσμικός Άξονας είναι η κάθετη γραμμή του κόσμου, το Γεωπνευματικό Τρίγωνο αποτελεί την οριζόντια αντανάκλασή του πάνω στη γη. Οι δύο γραμμές — κάθετη και οριζόντια — τέμνονται πάντοτε στο Κέντρο.
1. Ελλάδα — Ο Νους
Η Ελλάδα ανέδειξε το Φως του Λόγου ως δρόμο σωτηρίας.
Από τους Προσωκρατικούς μέχρι την Πλατωνική Ιδέα, τον Αριστοτελικό Νου, τον Νεοπλατωνισμό και την Πατερική Σύνθεση, η Ελλάδα χάραξε την οδό της νοερής ανάβασης: κάθαρση, διάκριση, μέτρο, αρμονία.
Ο Απόλλωνας συμβολίζει αυτή την άνοδο:
-
Φως
-
Νόηση
-
Μέτρο
-
Αρμονία
Η Δελφική επιγραφή ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ συνοψίζει την αποστολή του Ελληνισμού:
να αναγάγει τον άνθρωπο στο κέντρο της κοσμικής του αποστολής.
Χωρίς Νου, η ιστορία εκφυλίζεται σε χαοτικότητα.
2. Κύπρος — Η Καρδιά
Η Κύπρος, το νησί της Αναδυομένης Αφροδίτης, είναι ο συνδετικός κρίκος.
Κόμβος Ανατολής–Δύσης από τη 2η χιλιετία π.Χ.,
χώρος ροής ανθρώπων, τελετουργιών, τεχνών, εμπορίου, πολισμικής ώσμωσης.
Η Κύπρος είναι το σημείο όπου η σχέση γίνεται μυστήριο:
ο Έρως δεν είναι αίσθημα — είναι δύναμη συνένωσης.
Η Καρδιά:
-
συνδέει
-
θεραπεύει
-
συμφιλιώνει
-
εμψυχώνει
Όταν η καρδιά ασθενεί, διαλύεται η εμπιστοσύνη και μαζί της διαλύεται η ενότητα.
Έτσι και στη γεωπολιτισμική δομή:
η ασθένεια της Κύπρου είναι ασθένεια της Μεσογείου.
3. Οικουμένη — Το Σώμα
Η Οικουμένη δεν είναι γεωγραφικός όρος αλλά βιόκοσμος·
ο ζωντανός ιστός της ανθρωπότητας.
Εκεί όπου ο Νους δίνει νόημα
και η Καρδιά δίνει σχέση,
το Σώμα δίνει:
-
υλοποίηση
-
μορφή
-
πράξη
Η Οικουμένη είναι το πεδίο όπου το αρχέτυπο γίνεται ιστορία.
Χωρίς το Σώμα, ο Νους και η Καρδιά μένουν ιδέες·
χωρίς Νου και Καρδιά, το Σώμα γίνεται χάος.
4. Το Κυπριακό ως παγκόσμιο τραύμα
Το Κυπριακό δεν είναι απλώς πολιτική διαμάχη.
Είναι ρήξη της Καρδιάς του Τριγώνου.
Διχοτόμηση της Καρδιάς σημαίνει:
-
εσωτερική αποδυνάμωση
-
πνευματική ασυνέχεια
-
διακοπή ροής
-
καθίζηση σχέσεων
Αυτό που για άλλους λαούς αποτελεί γεωπολιτικό επεισόδιο,
στην Κύπρο αποτελεί γεωπνευματικό τραύμα.
Η διχοτόμηση της Κύπρου δεν πλήττει μόνο το νησί
αλλά τη νοητική και συναισθηματική συνοχή του Μεσογειακού κόσμου,
με ανακλάσεις σε ολόκληρη την Οικουμένη.
Όταν η Κύπρος — η Καρδιά — διαιρείται,
η ανθρωπότητα:
-
αδυνατεί να σχετισθεί
-
χάνει την ικανότητα σύνθεσης
-
χάνει την εμπιστοσύνη της
Και όταν η Καρδιά αδυνατεί,
ο κόσμος αποξενώνεται.
Η συμπόνια υποχωρεί,
ο φόβος αυξάνει,
και οι άνθρωποι κλείνονται σε ατομικές ή συλλογικές φυλακές.
Το τραύμα της Κύπρου δεν είναι τοπικό.
Είναι αρχετυπικό.
Εγγράφεται στο συλλογικό ασυνείδητο ως φόβος της ένωσης.
Γι’ αυτό και η θεραπεία του Κυπριακού δεν μπορεί να είναι μόνο νομική ή πολιτική.
Πρέπει να είναι:
-
υπαρξιακή
-
μνημονική
-
θεραπευτική
-
μυητική
Η αναγνώριση του πόνου είναι η αρχή της θεραπείας.
Η αλήθεια — όχι ως όπλο αλλά ως φως —
είναι η μόνη οδός συμφιλίωσης.
5. Η Λύση του Κυπριακού ως Άξονας Νέου Κόσμου
Η επίλυση του Κυπριακού μπορεί να γίνει κοσμικό γεγονός.
Όχι επειδή αποκαθιστά σύνορα,
αλλά επειδή αποκαθιστά το Κέντρο της Καρδιάς.
Η συμφιλίωση Ελλάδας–Κύπρου και ευρύτερα των κοινοτήτων του νησιού
αποτελεί επαναρύθμιση ολόκληρης της Μεσογείου.
Αυτή η εναρμόνιση στη συνέχεια διαχέεται στην Οικουμένη.
5.1 Πνευματική έννοια της λύσης
Η λύση του Κυπριακού δεν είναι:
-
ούτε απλή αποκατάσταση ιστορικής αδικίας
-
ούτε απλή επιβεβαίωση νομικών δικαιωμάτων
Πρέπει να νοηθεί ως:
-
θεραπεία μνήμης
-
αποκατάσταση σχέσης
-
λύτρωση συλλογικής καρδιάς
Η λύση σημαίνει ότι το Έθνος της Καρδιάς γίνεται πάλι ένα.
Και όταν η Καρδιά θεραπεύεται,
θεραπεύεται όλος ο οργανισμός.
Αυτό σημαίνει ότι η διαδικασία της λύσης δεν είναι μόνο παζάρι ή διαπραγμάτευση
αλλά:
-
αναγνώριση πόνου
-
δημιουργική μετουσίωση
-
πνευματική αποκατάσταση
5.2 Πολιτιστική έννοια της λύσης
Η Κύπρος μπορεί να γίνει το πρώτο παγκόσμιο παράδειγμα όπου:
-
η σύγκρουση μεταστοιχειώνεται
-
η μνήμη οδηγεί σε συμφιλίωση
-
η δικαιοσύνη συνυπάρχει με την αλήθεια
-
η συγχώρηση οικοδομεί μέλλον
Η λύση μπορεί να θεμελιώσει ένα νέο μοντέλο ειρήνης:
όχι ειρήνη της ισχύος
αλλά ειρήνη της Καρδιάς.
Θα είναι η πρώτη πραγματική δοκιμή
ενός μοντέλου συμβίωσης διαφορετικών κοινοτήτων
που διατηρούν ταυτότητα,
αλλά μοιράζονται κοινό πεπρωμένο.
5.3 Πολιτική έννοια της λύσης
Η Κύπρος μπορεί να λειτουργήσει ως:
-
διεθνές πρότυπο ειρηνικής συνύπαρξης
-
χώρος υπέρβασης εθνικισμών
-
εργαστήριο δημοκρατικής δημιουργίας
Όπου οι κοινότητες:
-
διατηρούν την ιδιοπροσωπία τους
-
υπηρετούν ένα κοινό όραμα
5.4 Μεταφυσική έννοια της λύσης
Αν ο κόσμος αναμένει σημεία
που μπορούν να μεταμορφώσουν τη συλλογική συνείδηση,
η θεραπεία της Κύπρου θα είναι ένα από αυτά.
Διότι όταν η Καρδιά θεραπεύεται,
αυτό γίνεται σύμβολο καθολικής μεταμόρφωσης.
Η Κύπρος μπορεί να αποδείξει ότι:
-
ο πόνος μπορεί να γίνει σοφία
-
η μνήμη μπορεί να γίνει φως
-
η διαίρεση μπορεί να γίνει ενότητα
6. Ελλάδα–Κύπρος: Η αποστολή εκ νέου
Η Ελλάδα πρέπει να προσφέρει τον Νου:
-
πλαίσιο λογικής
-
δικαιοσύνη
-
σκέψη
-
συλλογικό όραμα
Η Κύπρος πρέπει να προσφέρει την Καρδιά:
-
χώρο εμπιστοσύνης
-
σχέση
-
θεραπεία
-
συνένωση
Μαζί μπορούν να δώσουν στην Οικουμένη:
-
όραμα
-
παράδειγμα
-
οδικό χάρτη
για έναν νέο παγκόσμιο πολιτισμό συνεργασίας.
7. Η οικοδόμηση ενός νέου κόσμου
Η λύση του Κυπριακού μπορεί να είναι
η πρώτη πράξη ενός νέου τύπου διεθνούς σχέσης, όπου:
-
η δικαιοσύνη δεν είναι εκδίκηση αλλά θεραπεία
-
η μνήμη δεν είναι πληγή αλλά σοφία
-
η συνύπαρξη δεν είναι ανοχή αλλά δημιουργία
Αν αυτό υλοποιηθεί,
τότε η Κύπρος θα γίνει:
Άξονας Νέου Κόσμου.
Από πηγή τραύματος → σε πηγή θεραπείας
Από σύμβολο διαίρεσης → σε σύμβολο ένωσης
Από πεδίο σύγκρουσης → σε πεδίο δημιουργίας
Επίλογος — Επιστροφή στο Κέντρο
Το Γεωπνευματικό Τρίγωνο Κύπρος–Ελλάς–Οικουμένη
ανασχηματίζει την κοσμική γραμματική:
Ο Νους (Ελλάς) συλλαμβάνει την αλήθεια,
η Καρδιά (Κύπρος) την κοινωνεί,
η Οικουμένη (Σώμα) την πραγματώνει.
Η διχοτόμηση της Κύπρου υπήρξε ρήξη της Καρδιάς.
Η θεραπεία της μπορεί να επανενεργοποιήσει
έναν νέο πλανητικό άξονα πολιτισμού.
Μνήμη
Σύνδεση
Πράξη
Αν η Κύπρος γίνει ξανά Καρδιά,
η Ελλάδα ξανά Νους,
και η Οικουμένη το Σώμα της ενότητας,
τότε ο κόσμος θα ξαναβρεί το Κέντρο του.
Τότε ο άνθρωπος δεν θα είναι εξόριστος·
θα είναι εντός.
Και ο Κοσμικός Άξονας
θα αναστηλωθεί από μέσα μας.
Η αρχή μπορεί — και πρέπει —
να γίνει από την Κύπρο.
